Cấu tạo van xả nước máy giặt và cách sửa van xả bị tắc

Van xả nước là một trong những linh kiện quan trọng nhất giúp máy giặt hoàn thành chu trình thoát nước và vắt khô. Khi bộ phận này gặp sự cố, máy thường không thể xả nước hoặc báo lỗi như OE, E21, 4E. Nếu bạn biết cấu tạo van xả nước máy giặt, nguyên lý hoạt động, bạn sẽ nhận ra các dấu hiệu hư hỏng và tự sửa chữa cơ bản.

Van xả nước máy giặt là gì và đóng vai trò như thế nào

Van xả nước máy giặt là bộ phận điều khiển dòng nước thải ra khỏi lồng giặt sau khi hoàn tất các giai đoạn giặt và xả. Khi bo mạch gửi tín hiệu mở van, nước trong lồng giặt sẽ thoát ra ngoài thông qua bơm xả và ống thoát nước. Sau khi xả xong, van đóng lại để chuẩn bị cho chu trình tiếp theo.

Van xả thường được gắn ở phần đáy của máy giặt, ngay bên cạnh bơm xả. Ở các dòng máy giặt cửa ngang, van được đặt tách riêng dễ quan sát; còn với máy cửa trên, van thường nằm ẩn dưới đáy vỏ.

Van xả nước máy giặt

Vai trò trong chu trình giặt – xả – vắt

Trong mỗi chu trình, van xả mở khi máy cần thoát nước thải và đóng khi cần giữ nước trong lồng giặt. Việc hoạt động không ổn định của van sẽ làm gián đoạn toàn bộ quá trình, khiến máy báo lỗi hoặc dừng giữa chừng.

Phân loại van xả: cơ học và điện từ

• Van cơ học hoạt động bằng lực nén và lò xo, thường dùng cho dòng máy giặt đời cũ.
• Van điện từ (solenoid) là loại phổ biến hiện nay, vận hành nhờ cuộn điện được điều khiển từ bo mạch chính.

Thực tế cho thấy hơn 90% các lỗi “không xả nước” trên máy đời mới đều liên quan đến van điện từ bị tắc hoặc cuộn điện bị đứt. Một số mẫu máy giặt inverter hiện nay còn được van điều khiển thông minh kết hợp IC điều áp PWM.

Khác biệt giữa máy lồng ngang và máy lồng đứng

Trong cấu tạo máy giặt lồng ngang thường dùng van điện 220V AC, có độ bền cao hơn, trong khi máy lồng đứng hay dùng van 12–24V DC nhỏ gọn, dễ thay nhưng dễ hỏng khi bị ẩm hoặc ngập nước.

Chi tiết cấu tạo van xả nước máy giặt

Van xả nước máy giặt có cấu trúc gồm cả phần cơ học và điện từ, được thiết kế để hoạt động trong môi trường ẩm ướt nhưng vẫn đảm bảo độ kín tuyệt đối.

Cấu tạo van xả nước máy giặt thường thấy

Một van xả nước tiêu chuẩn bao gồm các thành phần chính sau:

1. Thân van (Valve Body): thường bằng nhựa ABS hoặc nhôm chịu nhiệt, có nhiệm vụ dẫn dòng nước xả ra ngoài.
2. Cuộn điện từ (Solenoid Coil): phần kích hoạt van, hoạt động ở điện áp 220V hoặc 12–24V.
3. Lõi từ (Plunger): thanh kim loại chuyển động đóng – mở khi được hút bởi cuộn điện.
4. Lò xo hồi (Spring): giúp đóng van khi không có điện.
5. Màng cao su (Diaphragm) và gioăng O-ring: đảm bảo kín nước, chống rò rỉ.
6. Lưới lọc nhỏ (Mesh Filter): ngăn cặn bẩn hoặc sợi vải đi vào trong van.

Theo tài liệu kỹ thuật từ Manualslib của LG và Electrolux, điện trở đo giữa hai đầu cuộn điện solenoid thường dao động trong khoảng 1.5–3.5 kΩ tùy model.

Sơ đồ cấu tạo van xả nước máy giặt

Mặc dù van xả nước cũng gần giống với cấu tạo van cấp nước, nhưng ở van cấp nước thường có 2 đầu ren nhựa hoặc kim loại, dáng thẳng đứng, gắn ở phía trên máy, có lưới lọc nhỏ ở đầu vào nối với ống nước.

Trong khi đó, van xả nước có thân dẹt hoặc cong chữ L, gắn ở đáy máy, nối với ống xả mềm, bên trong có lò xo và piston đóng mở đường thoát. Khi tìm mua linh kiện để sửa chữa máy giặt, bạn nên lưu ý tránh mua nhầm

Cấu trúc cơ – điện của cuộn solenoid

Khi bo mạch cấp điện, cuộn solenoid tạo ra lực từ hút lõi sắt di động vào trong, mở đường cho nước chảy ra. Khi ngắt điện, lò xo đẩy lõi trở lại vị trí ban đầu, van đóng lại.

Giả sử ở một chiếc máy giặt Samsung cửa trước 8kg, điện áp cấp cho van xả khoảng 220V AC trong 10–15 giây, lượng nước xả ra đạt gần 20–25 lít/phút. Nếu cuộn điện bị chập hoặc lõi kẹt do cặn vôi, dòng điện không thể tạo đủ lực hút, dẫn đến van không mở được.

Cơ chế kín nước và ký hiệu kỹ thuật

Bộ phận màng cao su và gioăng là chìa khóa để ngăn rò nước. Trên thân van thường có các ký hiệu:

• “IN/OUT”: chỉ chiều dòng nước.
• “AC220V” hoặc “DC12V”: điện áp cuộn coil.
• “FLOW 2.5L/min”: lưu lượng định mức.

Nguyên lý hoạt động và mạch điều khiển van xả

Van xả nước hoạt động dựa trên nguyên lý điện – từ – cơ học phối hợp giữa bo mạch điều khiển, cuộn điện từ, và phản hồi từ cảm biến mực nước.

Chu trình điều khiển cơ bản

1. Khi kết thúc quá trình giặt, bo mạch chính gửi tín hiệu điều khiển tới triac/relay.
2. Relay kích điện áp tới cuộn solenoid, hút lõi từ và mở van.
3. Bơm xả đồng thời hoạt động, đẩy nước ra ngoài.
4. Cảm biến mực nước (phao áp lực) giám sát lượng nước trong lồng giặt. Khi mức nước đạt ngưỡng cạn, bo ngắt điện → van đóng lại.

Nguyên lý hoạt động cơ bản của van xả nước máy giặt

Sơ đồ logic hoạt động của van xả máy giặt

Bo mạch chính → Triac điều khiển → Cuộn solenoid → Lõi từ mở → Nước thoát → Phao áp lực báo về → Bo ngắt lệnh.

Nếu một trong các khâu trên bị đứt mạch, lỗi xả nước sẽ xuất hiện.

Ví dụ như ở máy Electrolux EWF series, khi triac trên bo không cấp đủ điện áp ra coil, máy sẽ báo lỗi E21 dù van xả còn hoạt động tốt.

Nguyên nhân thường gặp khi mạch không kích được van

• Triac/relay hỏng, không cấp nguồn cho coil.
• Đứt dây tín hiệu giữa bo và van.
• Cảm biến mực nước sai tín hiệu, khiến bo không gửi lệnh xả.
• Nguồn điện yếu, đặc biệt ở các dòng máy inverter.

Dấu hiệu van xả bị hỏng và mã lỗi thường gặp

Khi van xả gặp sự cố, máy giặt thường thể hiện các triệu chứng rõ ràng. Việc nắm được những dấu hiệu này giúp bạn xác định nguyên nhân nhanh hơn, tránh tháo lắp không cần thiết.

Dấu hiệu thường gặp cho thấy van xả máy giặt gặp vấn đề

1. Máy không xả nước hoàn toàn: nước vẫn đọng trong lồng sau khi giặt.
2. Xả chậm hoặc rò rỉ nước liên tục: màng cao su bị rách, cặn bẩn bám ở lò xo hoặc gioăng.
3. Có tiếng kêu lạch cạch hoặc rung nhẹ khi máy chuyển sang chế độ xả: lõi từ không di chuyển trơn tru.
4. Có mùi khét nhẹ: cuộn điện solenoid bị chập, dấu hiệu quá tải điện áp.

Thợ kỹ thuật thường thử nhanh bằng cách ngắt điện, xả nước ra ngoài, rồi quan sát xem nước có còn chảy nhỏ giọt qua ống xả không. Nếu có, khả năng cao van không đóng kín.

Các vị trí cần kiểm tra khi van xả nước máy giặt bị hỏng

Một số mã lỗi liên quan đến van xả máy giặt

Ở một số dòng máy inverter, van xả được điều khiển qua bo mạch phức tạp hơn. Một số mã lỗi máy giặt cụ thể liên quan tới van xả nước như:

Trong trường hợp này, người thợ sẽ đo điện trở cuộn coil bằng đồng hồ VOM. Nếu giá trị đo nhỏ hơn 1kΩ hoặc vô cực, coil đã hỏng và cần thay thế.

Ngoài ra, Sharp cũng là một hãng điện tử, điện cơ giá rẻ phổ thông tại Việt Nam. Khi van xả máy giặt Sharp bị rò rỉ, thường sẽ báo lỗi E2 hoặc E5.

Khi nào cần thay mới van xả

• Cuộn điện cháy hoặc đứt.
• Màng cao su rách, không còn kín nước.
• Phần thân van bị nứt, rò nước tại khớp nối.
• Van bị ăn mòn hoặc oxy hóa mạnh do độ ẩm cao.

Theo kinh nghiệm của tôi, trong 10 trường hợp máy không xả nước, có ít nhất 7 trường hợp nguyên nhân nằm ở van xả hoặc ống xả, còn lại do bo mạch hoặc cảm biến. Việc kiểm tra đúng thứ tự giúp tiết kiệm thời gian và chi phí sửa chữa.

Cách kiểm tra và sửa van xả bị tắc hoặc kẹt

Việc kiểm tra van xả không quá phức tạp nếu bạn nắm rõ cấu tạo và tuân thủ quy trình an toàn. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết mà thợ kỹ thuật thường áp dụng.

Chuẩn bị và lưu ý an toàn

1. Ngắt điện và khóa nguồn nước.
2. Chuẩn bị tô vít, kìm, VOM (đồng hồ đo điện trở), khăn khô và chậu hứng nước.
3. Đặt máy giặt ở vị trí bằng phẳng, tháo tấm che đáy để tiếp cận van xả.

Ví dụ như với máy giặt cửa trên Toshiba 9kg, chỉ cần tháo 4 ốc đáy là có thể quan sát trực tiếp van nằm cạnh bơm xả.

Vệ sinh và kiểm tra cơ học

• Rút ống nối và tháo van ra khỏi thân máy.
• Dùng bàn chải nhỏ vệ sinh lưới lọc và miệng xả, loại bỏ cặn bột giặt, tóc hoặc sợi vải.
• Kiểm tra màng cao su và gioăng O-ring, nếu bị biến dạng thì thay mới.
• Đảm bảo lò xo hồi hoạt động tốt, không bị gãy hoặc kẹt cứng.

Trong thực tế, chỉ riêng việc vệ sinh sạch cặn và lưới lọc đã có thể khắc phục hơn 50% các lỗi “không xả nước”.

Đo cuộn điện và kiểm tra hoạt động

1. Đặt thang đo điện trở của VOM ở mức 10kΩ.
2. Đo giữa hai đầu dây của cuộn solenoid.
   • Kết quả 1.5–3.5kΩ → van hoạt động bình thường.
   • <1kΩ hoặc ∞ (vô cực) → cuộn bị chập hoặc đứt.
3. Test kích điện: cắm tạm dây nguồn 220V vào cuộn coil, quan sát lõi sắt di chuyển nhẹ → van mở. Nếu không có chuyển động, van đã hỏng.

Sau khi kiểm tra xong, lắp lại van đúng chiều “IN – OUT” và siết chặt ren để tránh rò nước.

Bo mạch van xả nước máy giặt

Chọn đúng van xả theo hãng và tiêu chí thay thế

Việc thay van xả cần chú ý đến độ tương thích điện, cơ học và vị trí lắp đặt. Không nên chọn linh kiện “tương tự” mà không đối chiếu thông số kỹ thuật.

Cách tra mã linh kiện theo model máy

• Xem tem thông tin ở mặt sau máy hoặc trên thân lồng giặt.
• Tra mã linh kiện (Part Number) trên trang web của hãng hoặc trên thân van cũ.

Ví dụ: van xả LG 5859EN1004B khác hoàn toàn so với Samsung DC62-00013A, dù kích thước giống nhau.

Tiêu chí chọn van thay thế

Nếu không chắc chắn, người dùng nên mang van cũ tới cửa hàng linh kiện điện lạnh hoặc gửi ảnh cho thợ kỹ thuật Bách Khoa để được tư vấn.

Khi nào nên thay mới thay vì sửa

• Cuộn điện bị cháy, đo không còn điện trở.
• Gioăng cao su chai cứng, gây rò nước.
• Van bị gỉ sét hoặc nứt phần thân nhựa.

Với chi phí thay van chính hãng dao động khoảng 120.000–350.000 đồng, việc thay mới thường hiệu quả và an toàn hơn so với cố gắng phục hồi van cũ đã hư.

Nếu bạn đã thực hiện vệ sinh và kiểm tra mà máy vẫn báo lỗi, đừng cố tháo bo mạch hoặc đấu thử điện trực tiếp, hãy liên hệ ngay đội kỹ thuật của Sửa chữa điện tử, điện lạnh Bách Khoa. Chúng tôi hỗ trợ kiểm tra, thay van chính hãng và bảo hành tận nơi, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho thiết bị của bạn.

Comments

comments